به منظور کنترل آب های مرزی بر روی رودخانه سیروان، در استان کرمانشاه، شهرستان پاوه و بین روستاهای هجیج و ناو،  سدی به نام سد داریان احداث گردید . چشمه بل یکی از پرآب ترین چشمه های آب شرب منطقه اورامانات در رشته کوههای زاگرس در مجاورت رودخانه سیروان واقع شده است. تراز مظهر این آبنمای چشمه ۷۱۶ متری سطح آب های آزاد قرار گرفته بود.

در صورت آبگیری مخزن سد داریان، ستون آب به بلندی حدود ۱۱۰متر بر روی آن ایجاد می شد و با آب دریاچه که هم از املاح بیشتر و هم آلودگی های بیشتری برخوردار است، آمیخته می شد همچنین غرقاب شدن این چشمه در نتیجه آبگیری سد داریان هم از دیدگاه ارزش بالای این منبع آبی برای مصارف شرب و هم از دیدگاه افکار عمومی با توجه به جایگاه این چشمه در بین مردم این منطقه به واسطه نزدیکی آن به امامزاده عبیدالله (کوسه هجیج) بزرگترین خسارت زیست محیطی و اجتماعی سد داریان به شمار می آمد.

با اجرای طرح نجات بخشی چشمه بل، مسیر طبیعی جریان آب چشمه مسدود شد و آب با عبور از گالری ها و بالا آمدن در شفت اجرا شده از مظهر جدیدی با ارتفاع حدود ۱۱۰ متر بالاتر از تراز مظهر اولیه خارج شد و بدین ترتیب این چشمه پرآب که از جاذبه ها و سرمایه های طبیعی و فرهنگی استان کرمانشاه و کشور محسوب می شد از خطر نابودی نجات یافت.

• در محل قبلی چشمه به دلیل نبود راه مناسب، از آب این چشمه استفاده کافی نمی شد و فقط به چند روستا آب منتقل می گشت و فعالیت کارخانه های آب معدنی به دلیل عدم صرفه اقتصادی نیز متوقف شده بود.
• برای نجات بخشی چشمه بل، ۵طرح پیشنهاد شد که مدت زمان و هزینه هرکدام به شرح زیر است:

• در محل جدید چشمه به دلیل ایجاد راه مناسب، از آب این چشمه استفاده کافی می شود و تعدادا روستاهایی که از آبرسانی آن استفاده می کنند، افزایش یافت.
• با توجه به دبی بالای چشمه و توان آبرسانی به ۶ روستا ، امکان احداث کارخانه آب معدنی در این منطقه وجود دارد. که با انجام این مهم ، آب قابل شرب به سایر مناطق انتقال داده می شود. و از طرف دیگر امکان ایجاد فرصت های شغلی و بازار کار برای جوانان و افراد بیکار این منطقه بوجود می آید ، که از اهمیت بالایی برخوردار است.
• با توجه به دلايل زير راهكار انسداد دهانه چشمهو انتقال آب از طریق شفت و تونل به مظهر جدید بعنوان گزينه منتخب و قابل اجرا معرفي گرديد :
• انسداد دهانه چشمه كمترين هزينه را در بين ديگر راهكارها به خود اختصاص داد.
• از نظر زمان اجرا، اين گزينه تنها گزينه اي بود كه امكان اجراي آن در مهلت پيش رو تا آبگيري مخزن سد داريان وجود داشت.
• امكان كاسته شدن بخشي از هزينه ها و زمان منظور شده براي نصب سامانه پمپاژ در اين گزينه به شرط خروج ثقلي آب در فصل خشك وجود دارد.
• در صورت ناموفق بودن انسداد انجام شده، هزينه نصب سامانه پمپاژ به طرح بعدي قابل انتقال بود.
• چنانچه در زمان اجراي پلاگ و آزمايش مقدار بالا آمدن سطح ايستابي آبخوان، خروج آب از ديواره دره ديده شود، امكان انسداد بخشي از محلهاي خروج تا پيش از آبگيري مخزن سد داريان وجود دارد. در چنين شرايطي از احتمال و ميزان آميختگي آب آبخوان با آب مخزن داريان كاسته خواهد شد.
• با توجه به اين موضوع كه راه دسترسي جايگزين روستاهاي ساحل راست درياچه از نزديكي دهانه گالري تراز ۸۳۷ متر از سطح دريا گذر مي نمايد، امكان دسترسي به اين گالري براي فعاليتهاي اجرايي نصب تجهيزات پمپاژ، حفاري شفت، بتن ريزي و ديگر فعاليتها فراهم خواهد شد.

1. نجات بخشی چشمه مذکور که آب آشامیدنی چند روستا را تامین میکند.
2. افزایش تعداد روستاهای تحت آبرسانی، از تعداد کمی روستا به ۶ روستا.
3. امکان راه اندازی دوباره کارخانه آب معدنی، علاوه بر اشتغال زایی، باعث استفاده سایر نواحی کشور از آب چشمه بل می شود.

احياء چشمه بل به دليل چشم انداز طبيعي منحصر بفرد و كاركردهاي متنوع اجتماعي، فرهنگي و معنوي، اقتصادي، گردشگري و محيط زيستي از اهميت زيادي برخوردار بوده و يكي از خواسته هاي اجتماع محلي، تشكلهاي مردم نهاد و ذي مدخلان دولتي بوده است كه پاسخگويي و مسئوليت پذيري اجتماعي سازمان، آن را محقق ساخته است.

در شرايط كنوني بخشي از آب چشمه بل براي تامين آب شرب شهر نودشه و روستاهاي ناو، دريبر، داريان، هجيج و سلين با جمعيتي بالغ بر ۷هزار نفرمورد استفاده قرار مي‌گيرد. مطالعات احياء و علاج بخشي چشمه بل نتيجه تلاشهاي ۹ساله تيم فني است كه علاوه بر كم نظير بودن ابعاد فني، به دليل توجه به ملاحظات اجتماعي و پاسخگوئي،  بعنوان نمادي از مسئوليت پذيري اجتماعي نهادهاي ذيربط بشمار مي آيد.

علاج بخشي اين چشمه به دليل نگراني هاي مردم محلي، خواست كارگزاران دولتي و تشكلهاي مردم نهاد و در راستاي انسجام بخشي به روابط اجتماعي و فرهنگي در محدوده مطالعاتي و توسعه اقتصادي و ايجاد اشتغال بواسطه وجود صنايع بسته بندي آب معدني، زمينه سازي توسعه گردشگري و نيز پايداري محيط زيست نقشي تعيين كننده داشته است.

طرح نجات چشمه بل  يکي از پيچيده ترين کارهاي فني و مهندسي است كه به دست مهندسان ايراني و در راستاي جامه عمل پوشيدن به تعهدات در قبال جامعه، پايداري محيط زيست، پاسخگويي و مسئوليت پذيري اجتماعي  به ثمر نشسته است. احياي چشمه بل علاوه بر انسجام قومي و تقويت روابط اجتماعي، زمينه ساز سرمايه گذاري اقتصادي و جذب گردشگري و تقويت صنعت توريسم در محدوده مطالعاتي را به همراه خواهد داشت.

بخش های مهم پروژه عبارتند از :

• مظهر چشمه
• شفت طبیعی (که پلاگ خواهد شد.)
• گالری انحراف آب G3
• گالری انتقال آب G5
• شفت گالری G2 (شفت آبگیر)
• شفت گالری G5 (شفت انتقال آب)
• گالریهای دسترسی G2 و G4
• اتاق کنترل تراز ۸۳۶

عملیات اجرایی:

عملیات اجرایی طرح به طور کلی به مراحل زیر تفکیک می گردد :

• انحراف آب از مظهر چشمه به گالری G3
• عملیات اجرایی مظهر چشمه
• عملیات لوله گذاری شفت آبگیر و بتن دور لوله
• عملیات لوله گذاری شفت انتقال آب و بتن دور لوله
• عملیات لوله گذاری گالری انتقال آب (G5) و بتن ریزی
• پلاگ گالریهای دسترسی
• اجرای اتاق کنترل و تاسیسات

سهولت اجرا:

• عدم نیاز به قالب لغزنده و آرماتوربندی
• با توجه به عدم امکان آب بندی محل گود برداری مظهر چشمه بل ، لوله گذاری در مظهر باعث امکان گودبرداری گردید.

کاهش مدت:

• با توجه به لزوم سرعت در اجرا و رسیدن به زمان بهره برداری ، زمان اجرا ۲ماه کاهش یافت.
• زمان گودبرداری از حدود یک ونیم ماه به حدود ۲۰ روز کاهش یافت.

بهبود کیفیت:

• با توجه به لزوم حفظ کیفیت آب شرب چشمه بل ، استفاده از لوله با پوشش محافظ جهت انتقال آب شرب ، تاثیر مثبتی داشته است.
• اجرای بتن با کیفیت بهتر

در حین اجرا راه های اجرایی مناسب و کم هزینه و علمی توسط کارشناسان این شرکت به مهندسین مشاور و کارفرما پیشنهاد که اکثر آنها پذیرفته و در روند اجرایی تاثیر بسزایی داشت. این شرکت برای اولین بار در ایزان برای پلاک و انسداد محل های فرار آب توانست در عمق منفی ۴۵ متر با کمک غواصان خبره زیر آب بتن ریزی نماید و خوشبختانه عملیات انسداد پلاک را با موفقیت صد در صد به نتیجه برساند.

در تمام دوران اجرا طوری برنامه ریزی شده بود که حتی یک روز هم آب مصرفی شهر نودشه و روستاهای اطراف قطع نگردید و این از مهمترین بخش های این پروژه می باشد.در تمام مراحل اجرایی در مقاطع مختلف تست های فشار انجام می گرفت و زمانی که کاملا به نتیجه رسیدیم، پلاک سایر مقاطع حفاری شده را طبق برنامه انجام و پروژه با موفقیت کامل به نتیجه رسید.

طرح نجات چشمه با ایجاد شفت و تونل و صعود آب به صورت طبیعی  به ارتفاع حدود ۱۰۰ متر به سمت بالا جز محدود پروژه های موفق بین المللی می باشد. این پروژه به دلیل روش اجرای خاص ، پروژه ای منحصر به فرد به حساب می آید ، که تلاشی موفق در جهت حفظ محیط زیست طبیعی منطقه با استفاده از دانش فنی و تکنولوژی مهندسی می باشد.

با توجه به گسترش زندگی شهری و پیشرفت و دخالت انسان ها و زندگی مکانیزه در محیط زیست و طبیعت و به خطر افتادن سلامت منابع طبیعی زمین ، بهتر است تا دو هدف ارتقا و پیشرفت زندگی و مراقبت از محیط زیست را به صورت موازی با هم تحقق بخشیم .

طرح نجات چشمه بل ، طرحی منحصر به فرد بوده که پس از انجام موفقیت آمیز آن آبرسانی به ۶ روستا انجام شد. این چشمه بین مردم و اهالی شهر و روستاعای واقع در منطقه بسیار محبوب و و مقبول بوده که با نجات آن زمینه رضایت مردم محلی نیز فراهم گردیده و این مکان به جاذبه گردشگری منظقه تبدیل شده است.

با آزمایش کیفیت آب پس از اتمام طرح و مقایسه نتایج آن با قبل از انجام طرح مشاهده می شود که تغییری در کیفیت آب بوجود نیامده و مظهر چشمه با حفظ تمامی مشخصات از یک نقطه به نقطه دیگر انتقال یافته است.